Günümüzde hem küresel anlamda hem de ülkemiz özelinde startup girişimleri yatırım ve girişim hukuku açısından önem kazanmaya başladı. Amerika Birleşik Devletleri’nde başlayan ve tüm dünyada yatırımcıların ilgisini çeken startup şirketlerinin sayısı 2000’li yıllardan sonra geometrik şekilde artmaya başlamıştır. Ayrıca bu alana yapılan yatırımlar da artarak devam etmektedir. Hem ekosisteme olan ilginin artması hem de bu alandaki ticari hacmin hızlı artışı gibi hususlar değerlendirildiğinde yatırımcıların ve girişimcilerin hukuki güvenliğinin sağlanması da önemli bir konu haline gelmiştir.
Startup Nedir?
Hukuki düzenlemelerin temelinin anlaşılabilmesi için ilk olarak startup teriminin tanımının yapılması gerekmektedir. Teknolojinin hızlı bir şekilde geliştiği ve değiştiği bir ortamda her geçen gün birçok soruna yeni fikirler üretilmekte, bu fikirler sonucunda da startup girişimcileri insanların gereksinimlerini giderebilecek ürün ve hizmetler ortaya çıkartmaktadır. Tüm bu aşamaları içerisinde barındıran kavram ise startup’tır. Her ne kadar teknoloji alanındaki startup’lar ön planda olsa da teknoloji odaklı olmayan startup’ların kurulmasının önünde de hukuki bir engel bulunmamaktadır.
Girişimcileri Koruma Yöntemleri
Startup girişimcilerinin fikrin aşamasından başlayarak şirket kurulması ve yatırım süreçleri gibi birçok aşamada hukuki korunmaya ihtiyacı bulunmaktadır. Bu çerçevede ilk olarak dikkat edilecek konu startup’ın ortaya çıkaracağı fikrin, ürünün ve hizmetin hukukun emredici kurallarına aykırı olmamasıdır. Örnek vermek gerekirse mobil uygulama üzerinden scooter kiralama hizmetinin mevzuat hükümlerine aykırı olmaması gerekir. Bugünkü düzenlemelere göre otobanlarda scooter kullanımının mevzuat gereği yasak olması sebebiyle uygulamanın otobanlarda scooter kullanımına kapalı olması gerekmektedir. Başka bir örnek startup’ların yatırım alma süreçleri üzerine verilebilir. Startup’a yatırım yapmak isteyen ve kuvvetle muhtemel olarak finansal okuryazarlık seviyesi girişimcilere nazaran daha yüksek olan yatırımcının öne koşacağı koşulların girişimciyi zor durumda bırakmaması gerekir. Henüz fikir aşamasında olsa dahi startup’ların hukuki destek alarak mevzuata uygun şekilde ürünlerini ve hizmetlerini geliştirmeleri gerekmektedir. Bu husus karşı karşıya kalınabilecek sorunların ilerleyen süreçlerde içinde çıkılamaz bir boyuta ulaşmasının önüne geçecektir.
Marka ve Patent Üzerinden Koruma
Startup hukukunun en yoğun ilişkide olduğu hukuk dalı fikri mülkiyet hukukudur. Fikri mülkiyet hukuku sayesinde startup girişimcisi kendi fikrini, ürününü veya hizmetini hukuki olarak koruma imkanı bulmaktadır. Bu kapsamda startup girişimcisi ortaya çıkarmış olduğu ürün veya hizmetinin diğer ürün ve hizmetlerden ayırt edici özelliği bulunuyorsa markasını tescil ettirmesi gerekmektedir. Startup girişimcisi markasını Türk Patent ve Marka Kurumu’na tescil ettirebilmesi için Sınai Mülkiyet Kanunu başta olmak üzere tüm mevzuata uygun olarak şekli şartları sağlamalıdır. Ardından mutlak ret sebepleri bulunmuyorsa markasının tescili sağlanabilecektir. Son olarak startup girişimcisi fikrini, ürününü veya hizmetini patent hakkı kapsamında da koruyabilme imkanına sahiptir.
Bu konuda son olarak değinilmesi gereken husus gizlilik sözleşmesidir. Çünkü startup’ların başlangıç aşaması bir fikir ile ortaya çıkmaktadır. Bu fikir açıklandığı üzere bir ihtiyacın kendine özgü çözümünü içermektedir. Bu yüzden startup girişimcisi ve yatırımcıları arasında gizlilik sözleşmesi yapılması bütün tarafları koruyacaktır. Gizlilik sözleşmesi içerisinde yukarıda açıklanan marka ve patent konularını içermeli, tarafların sahip olduğu bilgi ve belgelerin açıklanma yöntemleri belirlenmelidir.
E-Ticaret - KVKK - İş Hukuku - Vergi Hukuku Kapsamında Girişimcileri Koruma Yöntemleri
Startup süreci yönetiminin en önemli kısımlarından bir tanesi de şirket kurma sürecidir. Startup şirketleri ticaret hukuku kurallarına uygun olarak kurulmalıdır. Kurulacak olan şirketin esas sözleşmesinde pay sahiplerinin hakları, rüçhanlı hakların olup olmadığı, pay sahiplerinin ön alım hakkının olup olmadığı, rekabet yasağı konusundaki hususlar gibi birçok konunun düzenlenmesi hem yatırımcılar hem de startup girişimcileri açısından belirlilik sağlayacaktır. Aynı zamanda ileride çıkabilecek muhtemel uyuşmazlıklar engellenmiş olacaktır.
Startup girişimcilerinin bilmesi gereken bir diğer husus ise kişisel verilerin korunmasına ilişkin mevzuata uygun adımların atılmasıdır. Bu noktada Kişisel Verileri Koruma Kanunu (KVKK) kapsamında kişisel verilerin işlenme şartlarının sağlanması gerekmektedir. Ayrıca startup’ların gerçek kişilere ait verileri KVKK’nın ve Kişisel Verileri Koruma Kurumu’nun belirlemiş olduğu kurallar/ilkeler çerçevesinde saklaması, imha etmesi, koruması gerekmektedir. Bu noktada veri sahiplerinin kişisel verileri işlenmeden veri sahipleri aydınlatılmalı ve bilgilendirilmelidir. Son olarak kişisel verilerin korunması amacıyla teknik ve idari tedbirler alınmalıdır.
Startup’lar hukukun birçok alanıyla ilgili olup yukarıda açıklanan hukuk alanları dışında iş hukukuyla da ilişkisi bulunmaktadır. Günümüzde teknoloji birçok alanı olduğu gibi iş hukukunu da etkilemiştir. Bu çerçevede startup şirketleri için iş hukuku mevzuatında düzenlenen uzaktan çalışma, evden çalışma, hibrit çalışma modelleri uygun gözükmektedir. Her ne kadar startup’lar hukukun birçok alanı ile ilişkili olsa da bu yazının alanının kısıtlı olması sebebiyle son olarak değinilecek husus vergi hukukudur. Ülkemizde yeni kurulan şirketlerin veya startupların birçok teşvikten yararlanma imkanı bulunduğunu da ifade etmek gerekir.
Unutmayın Küçük Yatırımlar Büyük Fırsatlar getirebilir. Siz de hemen Nar Fon aracılığıyla geleceğin şirketlerine yatırım yapabilirsiniz.
Küçük yatırımlarla büyük fırsatlara erişmeniz temennisiyle…
